Ciało wydłużone o smukłym trzonie ogonowym. Łuski drobne, 120-130 wzdłuż linii bocznej, 11-15 (najczęściej 12-14) pomiędzy płetwą tłuszczową a linią boczną. Stosunkowo mała spiczasta głowa z szerokim wycięciem gębowym, sięgającym tylnej krawędzi oka. Wszystkie wyrostki skrzelowe pierwszej pary łuków skrzelowych są pałeczkowate. Płaszczyzna lemiesza bez zębów. Na jego trzonie występuje długi rząd zębów, łatwo wypadających wraz ze starzeniem się ryby. Dolna szczęka dorosłych samców zakończona jest chrzestnym, wykrzywionym do tyłu hakiem (kufa), wciskającym się głęboko w jamę podniebienia. Młode ryby, o długości do 15 cm, mają na bokach duże ciemne plamy i czerwone kropki. W morzu łososie mają na głowie i na srebrzystych bokach ciała czarne, okrągłe plamy. W okresie tarła u samic występują czerwone i czarne plamy, na czarnawym i brązowawym tle skóry. Boki są szarosrebrzyste. Samce są czerwonawe i brązowawe marmurkowane, z czerwoną częścią brzucha. Łosos atlantycki osiąga długość 50-120 cm, maksymalnie 150 cm.

Przybrzeżne wody Europy od Morza Białego i Islandii poprzez Morze Północne i Bałtyckie do północnej Portugalii. W wyniku zanieczyszczenia rzek, do których wędrował na tarło, w wielu z nich jego populacja wyginęła.

© Piotr Łopaciński 

Anadromiczna ryba wędrowna, niegdyś wstępująca na tarło licznymi stadami do rzek (również do Renu, Elby i innych) i ciągnąca nimi daleko w górę. Często wędrówka wstępująca z morza do rzeki rozpoczynała się już latem. Aby osiągnąć leżące w górnym biegu tarliska, ryby musiały pokonać wiele przeszkód. Zależnie od systemu rzecznego tarło odbywa się od listopada do lutego. W miejscu o silnym prądzie samica wykopuje uderzeniami ogona 2-3-metrowej długości jamę. Ikra po złożeniu przykrywana jest warstwą żwiru. Po tarle wiele łososi ginie. Z jaj o średnicy 5-7 mm po 70-200 dniach (w zależności od temperatury wody) wylęgają się larwy. Młode ryby pozostają w wodzie słodkiej od roku do 5 lat, po czym spływają do morza. Tutaj przebywają od roku do 3 lat, rosnąc - zależnie od obfitości pokarmu - szybciej bądź wolniej i gromadząc w tkankach zapas tłuszczu (czerwone mięso). Z chwilą podjęcia wędrówki do wód słodkich wzrost ulega zahamowaniu. Zapisuje się to na ich łuskach w postaci nieregularnych znaków (znaki tarłowe). Na ich podstawie można stwierdzić, ile razy w ciągu swego życia łosoś podejmował wędrówkę tarłową; najczęściej czyni to 1-2 razy.

W wodzie słodkiej - larwy owadów, skorupiaki, później także ryby (strzeble), w morzu - wyłącznie ryby (śledzie, dobijaki).

Czy wiesz, że... inne, czasami całkowicie zapomniane nazwy łososia to... podrybek, klemp, klempiak, klink, klub, klęk, kruk, hak białka (samica).